Yurt Dışı Patent ve Faydalı Model

Bir ülkede alınan patent ve faydalı model tescilleri sadece o ülke içerisinde geçerli olmaktadır. Bu nedenle farklı ülkelerde hizmet veren kuruluşların aldıkları patent ya da faydalı model tescillerini hizmet verdikleri ülkelerde de alması gerekmektedir. Bazı uluslararası ve bölgesel iş birlikleri diğer ülkelerde de patent ve faydalı model tescilini daha kolay hale getirmektedir. Ayrıca başvuru süreleri ve maliyetler bu şekilde daha da az olmaktadır. Bu iş birlikleri arasında Patent İş birliği Antlaşması, Avrupa Patent Sözleşmesi, Afrika Fikri Mülkiyet Organizasyonu, Avrasya Patenti, Afrika Bölgesi Fikri Haklar Organizasyonu ve Körfez Ülkeleri Konseyi gibi iş birlikleri yer almaktadır. Türkiye, 1 Ocak 1995 tarihinden itibaren 142 üyenin de dahil olduğu Patent İş birliği Antlaşmasına taraf ülkelerden bir tanesidir. 

Patent İş Birliği Antlaşması (PCT)

Patent İş Birliği Antlaşmasına dünya çapında 142 üyenin taraf olduğu ve işlemlerin Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü tarafından yürütüldüğü bir tescil sistemidir. Bu antlaşmaya sahip olan ülkelerde tek bir tescil prosedürü bulunmaktadır ve bu sayede uygulama daha kolay gerçekleşmektedir. Patent İş Birliği Antlaşması kapsamında tescil başvurusunda bulunmak için patent tarifnamesinin İngilizce örneği, PCT başvuru formu, başvuru için gerekli ödemelerin yapıldığını gösterir belge ve isteğe bağı olarak ön araştırma dilekçesi ile gerçekleştirilmektedir. Başvuru EPO ya da WIPO’ya yapılabildiği gibi Türk Patent ve Marka Kurumuna da yapılabilmektedir. Başvuru sonrasında tekniğin mevcut durumu ile alakalı bir araştırma yapılmaktadır ve bu araştırma sonucu başvuru sahibine iletilmektedir. Bu raporun sonucuna göre başvuru sahibi ön incelemenin yapılıp yapılmayacağına karar vermektedir. Sonrasındaki adımda ise başvuru ya da rüçhan tarihini takiben araştırma raporu ve başvuru 18 ay boyunca yayımlanmaktadır. Yayıma herhangi bir itiraz gelmediği takdirde Patent İş Birliği Antlaşması taraf ülkeleri arasından seçilerek tescilin geçerli olduğu ülkelerin prosedürleri geçerli olmaktadır. Ülke belirleme ücreti ilk 6 ülke için geçerlidir, 6 ülkeden sonraki seçimlerde herhangi bir ücret ödenmemektedir. 

Avrupa Patent Sözleşmesi (EPC)

1 Kasım 2000 tarihinden beri Türkiye’nin tam üyesi olduğu Avrupa Patent Sözleşmesi, 24 üye ülkede geçerlidir. Bu ülkeler arasında Almanya, Avusturya, Belçika, Bulgaristan, Çekya, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi, Hollanda, İngiltere, İrlanda, İspanya, İsveç, İsviçre, İtalya, Lihtenştayn, Lüksemburg, Monako, Portekiz, Slovakya, Türkiye ve Yunanistan bulunmaktadır. Avrupa Patent Sözleşmesi kapsamında gerçekleştirilen başvurularda başvuru bu ülkelerden bir tanesine, bazılarına ya da hepsine gerçekleştirilebilmektedir. Başvuru için gerekli belgeler arasında patent tarifnamesinin İngilizce çevirisi, başvuru dilekçesi, patent sahibi olacak kişinin kimlik bilgileri ve vekaletname gerekmektedir. Başvuru ister Türk Patent ve Marka Kurumundan ister de merkezi Almanya’nın Münih şehrinde bulunan Avrupa Patent Ofisinden yapılabilmektedir. Ülke seçimi başvuru esnasında değil araştırma sonrasında belirlenmektedir. Başvuru ücreti seçilen ilk 7 ülke için geçerlidir, daha sonrasında ülke başına bedel alınmamaktadır. Yapılan başvuru sonrasında ön inceleme gerçekleştirilmektedir ön incelemenin tamamlanması ile beraber başvuru EPO’ya gönderilmektedir. Burada yapılan incele sonrasında patent tekniğimim bilinen durumu ile ilgili araştırma yapılmaktadır. Araştırma sonrasında düzenlenen rapor, başvurunun kendisi ile beraber yayımlanmaktadır. Bu süreç yaklaşık olarak başvurudan 18 ay sonra başlamaktadır. Yayımlanma sürecinde herhangi bir itiraz gelmediği durumunda inceleme talebinin oluşturulması gerekmektedir. Yayınlanmanın ardından tescilin geçerli olacağı ülkelerin kendi prosedürleri geçerli olmaktadır.

Yurt Dışı Faydalı Model

Faydalı model anlayışı dünya çapında kabul gören bir anlayış olmadığı için çeşitli ülkelerde bir koruma türü olarak kabul edilmemektedir. Avrupa Birliği üye ülkeleri arasında Almanya, İtalya ya da Fransa gibi ülkeler faydalı model korumasını benimserken, İngiltere’de faydalı model korumasına yönelik herhangi uygulama bulunmamaktadır. Bu nedenle yurt dışında tescil başvurusu yapacak olan kişilerin faydalı model yerine patent başvurusu yapması tavsiye edilmektedir.