Yurtdışı Tasarım Tescili

Tasarımların sadece bir ülkede tescil edilmesi o tasarımın tüm dünyada korunma altına alındığı anlamına gelmemektedir. Tescilin sağladığı korumalar ve haklar sadece tescilin gerçekleştirildiği ülke içerisinde geçerli olmaktadır. Bu nedenle ihracatla uğraşan ve diğer ülkelerde ticari faaliyetleri bulunan şirketlerin kullandıkları tasarımı o ülkede de tescil ettirmeleri gerekmektedir. Bu tescil işleminin Türkiye’de müracaatın gerçekleştirilmesinden itibaren 6 ay içerisinde başvuruda bulunulması gerekmektedir. Tasarım tescil müracaatında tıpkı marka müracaatında olduğu gibi farklı ülkelerin mensubu olduğu müracaat sistemleri de bulunmaktadır. Bu müracaat sistemlerinin sunduğu avantajlardan yararlanarak tek bir tescil başvurusu ile müracaat sistemine üye tüm ülkelerde tescil alınabilmektedir. Bu müracaat sistemlerinin arasında Avrupa Topluluk Tasarım tescil sistemi ve Lahey antlaşması kapsamında gerçekleştirilen tasarım tescil sistemi bulunmaktadır. 

Topluluk Tasarım Tescili (OHIM)

Açılımı Office For Harmononization In The Internal Market olan OHIM, Avrupa Birliği üye ülkelerini kapsayan üniter bir tasarım koruma sistemi olarak ortaya çıkmıştır. İspanya’nın Alicante şehrinde merkezi bulunan kurumun önemli avantajları bulunmaktadır. Burada tescil edilen tüm tasarımlar Avrupa Birliği üye ülkelerinde kabul edilmektedir. Buraya gerçekleştirilen başvurular şekli şartlara uygunluğu açısından incelenmektedir ve başvurusu gerçekleştirilen tasarımların yenilik ya da ayırt edicilik özellikleri dikkate alınmamaktadır. Başvuru sonrasında tasarım Topluluk Tasarım Gazetesi’nde yayımlanmaktadır. Ancak bu yayımlanma başvuru sahibi tarafından başvuru tarihinden sonraki 30. aya kadar ertelenebilmektedir. OHIM hem tescilli hem de tescilsiz tasarımlara çifte koruma sağlamaktadır. Tescilli tasarımlar başvuru tarihine bağlı olarak resmi ilanda sağlanan haklara sahip olmaktadır. Diğer taraftan tescil edilmemiş olan tasarımlar ise tasarımın yayımlanmasını takiben 3 yıllık süre içerisinde orijinal tasarım kopyalarının kullanımının engeline hak elde edilmektedir. Topluluk Tasarım Tescili tarafından sağlanan haklar 5 yıl boyunca geçerli olmaktadır ve 5’er yıllık yenilemeler ile 25 yıl boyunca geçerliliğini korumaktadır. 25 yıl bittiğinde ise tasarım halka mal edilmektedir. Tescil edilen tasarımın sağladığı haklar, tasarım tescil tarihinden sonra Avrupa Birliği’ne yeni üye olan ülkelerde de sağlanmaktadır. 

Lahey Antlaşması Kapsamında Tasarım Tescili

Antlaşmaya taraf olan ülkelerinde tamamında tek bir tescil başvurusu ile tasarım koruması elde edilebilmektedir. Bu müracaat ve tescil süreci Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü tarafından tek bir yerden yürütülmektedir. Ülkemiz 1999 yılında imzalanan Cenevre Antlaşması ile bu sisteme taraf olan ülkelerden bir tanesi haline gelmiştir. Bu sistem kapsamında tescil gerçekleştirebilmek için başka bir ülkede söz konusu tasarım için tescil başvurusu ya da tescili zorunluluğu bulunmamaktadır. Antlaşma kapsamında tasarım tescili yapabilmek için antlaşmaya taraf olan ülkelerden birinin vatandaşı olmak, bu ülkelerden bir tanesinde ikamet etmek ve taraf ülkelerden en az bir tanesinde ticari faaliyette bulunan bir işletmeye sahip olmak yeterli olmaktadır. Başvuru için söz konusu tasarıma ait olan görsellerin, başvuruyu gerçekleştiren firmanın bilgileri, tasarımcıya ait bilgiler, başvuru için gerekli olan ödemenin gerçekleştirildiğini gösterir belge, varsa rüçhan hakkından yararlanma ve yine varsa yayın erteleme isteği yeterli olmaktadır. Almanya, Azerbaycan, Benelüks, Bosna-Hersek, Botsvana, Bulgaristan, Danimarka, Estonya, Ermenistan, Fas, Finlandiya, Fransa, Gürcistan, Gana, İzlanda, İspanya, İsviçre, Kırgızistan, Karadağ, Letonya, Lihtenştayn, Litvanya, Makedonya, Macaristan, Moldova, Norveç, Polonya, Romanya, Sırbistan, Singapur, Slovenya, Türkiye, Tunus yer almaktadır. Lahey Antlaşması kapsamında tescil edilen markalar bu ülkelerin tamamında koruma altına alınmaktadır. Tasarım tescili 5 yıl boyunca geçerli olmaktadır ve sürenin sonuna gelindiğinde tekrar yenilenmektedir. Bu yenileme 25 yıl boyunca gerçekleşmektedir. 25 yılın sonunda tescillenen tasarımlar halka mal edilmektedir ve yenilemesi yapılmamaktadır.