Tasarımın en büyük özelliği özgün olmasıdır. Çünkü bu benzersiz yapı tüketicilerin tercih sebepleri arasında bir rol oynamaktadır ve bu nedenle büyük bir öneme sahiptir. Tasarım, bir üründe ya da ürünün bir parçasında yer alan şekil, renk, doku ya da biçim gibi unsurlardır. Söz konusu tasarım ya da tasarımların yenilikçi ve özgün olması tasarım sahibine ticari bir avantaj sağlamaktadır. Firmalar arası rekabetin korunabilmesi için tasarımların belirli şartnameler ile korunması gerekmektedir. Bunun içinde tasarımın tescil ettirilmesi şart koşulmaktadır. Tasarımın tescil edilmesi için çeşitli şartlar bulunmaktadır. Bu şartların sağlanması durumunda tasarım tescil ettirilebilmektedir.
Tasarım Tescili Nedir?
Tasarımın tescil edilebilmesi için aranan ilk şart yeni ve ayırt edici olması gerektiğidir. Tescil edilecek olan tasarımın aynısının 1 yıldan uzun süredir piyasada olmaması ve başvurunun gerçekleştirildiği tarihten önce dünyanın herhangi bir yerinde piyasaya çıkmamış olduğu durumlarda yeni olduğu kabul edilmektedir. Herhangi bir ürüne ya da hizmete özgü niteliklere sahip olmaması da ayırt ediciliğini belirtmektedir. Bir tasarımın ayırt edici olabilmesi için bir diğer tasarım ile yan yana konduğunda tüketiciler üzerinde farklı izlenimler oluşturması gerekmektedir. Her tasarım tescil ettirilemez. Ahlaki kurallara aykırılık oluşturan ya da kamu düzenini bozmaya yönelik tasarımların tescili gerçekleştirilmemektedir.
Tasarım Tescili Neden Gereklidir?
Yenilikçi ve farklı tasarımlar firmalara önemli avantajlar sağlamaktadır. Globalleşmenin getirdiği rekabetçi pazar nedeniyle tanıtım, reklam ve satış tasarımın önemini giderek arttırmaktadır. Bu nedenle tasarımın rakip firmalar tarafından kullanılmasının önüne geçmek için tasarım tescili yapmak gerekmektedir. Tescil ettirilmemiş olan tasarımlar herkes tarafından kullanılabilmektedir ve tasarım sahibi bu tasarım üzerinde herhangi bir hak talep edememektedir. Tasarım tescili için ayırt ediciliğin yanı sıra yenilik kriterinin olması da gerekmektedir. Bu nedenle ortaya çıkarılan tasarımların daha kullanılmadan önce tescil ettirilmesi şart koşulmaktadır.
Süreç Nasıl İşler?
Tasarım, Türk Patent Enstitüsü tarafından gerçekleştirilmektedir. Ancak bu süreçte enstitü herhangi bir şekilde araştırma yapmamaktadır. Bu nedenle tescil için sunulan tasarım dosyasının doğruluğu kontrol edilmektedir. Dosya doğruluğu önemli olduğu için başvuru sahibinin doğru bilgi ve yönlendirme sağlaması gerekmektedir. Tasarım tescilinin başvurusu 554 sayılı KHK kapsamında belirlenmiştir. Başvuruda tasarımın sahip olduğu görsel bilgiler ve tarifname yer almaktadır. Tescil için başvuruyu gerçekleştirecek olan kişi ya da kuruluşun başvuru bilgileri bulunmalıdır. Ayrıca tasarımı gerçekleştiren kişinin bilgileri, tasarım birden fazla kişi tarafından gerçekleştiği takdirde tasarıma katkısı olan tüm kişilerin bilgileri gerekmektedir. Bunların yanı sıra tasarımcının başvuru sahibine sağladığı tasarım talep beyanı, tasarımı gerçekleştirilmiş olan ürünün 3 kopya halinde 8×8 boyutlarında fotoğrafı veya çizimi ayrıca tasarımın görsel yazılı açıklamasını içeren tasarım tarifnamenin sağlanmalıdır.
Başvuru Sonrası Süreç
Başvuru yaklaşık olarak 10-11 ay sürmektedir. Başvuru süreci yaklaşık olarak 1 ile 3 gün sürmektedir. Sonrasında ise sunulan dosya Türk Patent Enstitüsü tarafından incelemeye alınmaktadır. Bu inceleme süreci 1 ile 3 ay arasında değişmektedir. Başvurunun incelenmesi sonrasında tasarım her ay yayınlanan Endüstriyel Tasarımlar Bülteninde yayınlanarak itirazlara açılmaktadır. İtiraz süresi 6 ay sürmektedir. Bu 6 aylık süreç sonucunda tasarıma herhangi bir itirazın gelmemesi durumunda tescil belgesi düzenlenerek tasarım tescil edilmektedir. Tescil belgesinin gönderilmesi yaklaşık olarak 1 ile 2 ay kadar sürmektedir. Düzenlenen tasarım tescil belgesi 5 yıl boyunca geçerlidir. 5 yılın sonunda tekrar düzenlenmesi gerekmektedir. Bu belge 4 defa yenilerek 25 yıl boyunca geçerli olmaktadır. Tesciller başvuruları ülkesel olarak geçerlidir. Bu nedenle başka ülkelerde de tescil hakkına sahip olabilmek için o ülkelerde ayrı ayrı başvurunun yapılması gerekmektedir.
